خشونت در کلیسای مسیح-2

دادگاه تفتیش عقاید(1)

تفتیش عقاید به بازرسی و تفحص در باورهای افراد می گویند. این نام از دوران قرون وسطی به یادگار مانده است و مخالف آزادی بیان و آزادی عقیده یا آزادی اندیشه است.

 این عمل توسط دستگاه کلیسا انجام می شد و متهمان بسیاری در دادگاه‌های تفتیش عقاید متهم به ارتداد، شرک و جادوگری می‌شدند. این افراد ابتدا محکوم به تحمل شکنجه و نهایتا اعدام به صورت‌های بسیار غیر انسانی می‌گشتند.

در اواخر قرون وسطی، در نتیجه تغییر شرایط مادی، رواج نسبی بازار صنعت و تجارت، پیدایش مانوفاکتور و موسسات صنعتی کوچک دستی، ایجاد شهرها و وسایل حمل و نقل جدید، تامین راههای ارتباطی، آمیزش اقوام و ملل مختلف با یکدیگر و ترجمه و انتشار آثار فکری، علمی و فلسفی یونانیان و ملل مسلمان در اروپا، نه تنها در ظاهر تمدن و حیات مادی اروپاییان تغییراتی روی داد، بلکه به موازات این تحولات مادی در اصول عقاید و افکار مردم نیز تغییراتی عمیق پدید آمد. این تغییرات عقاید و افکار با مخالفت شدید کلیسا که منطق آن بر تعبد و تقلید استوار بود مواجه گردید.

اصحاب کلیسا می گفتند که انسان باید از تجسس و تحقیق دست بکشد و به حقارت و ضعف خویش در مقابل ایمان و عقیده و در برابر الهامات و معجزات اعتراف نماید و به آیین مسیح چشم بسته ایمان بیاورد؛ و چون بعضی از مندرجات کتاب مقدس با حقایق علمی سازگار نبود و علم و عقل بطلان آنها را ثابت می کرد، ناچار کلیسا می کوشید که عقل و علم را در خدمت ایمان و مسیحیت درآورد.

یکی از متهمین آن دوره، سرگذشت خود را چنین شرح می دهد: "دستانم را به پشت آورده چنان محکم بستند که از ناخنهایم خون می آمد؛ آنگاه مرا به گودالی انداختند. اگر باز به چنین شکنجه ای دچار شوم آنچه گفته ام انکار خواهم کرد و هرچه آنها بخواهند، خواهم گفت." متهم دیگری که اسباب شکنجه را دید فریاد برآورد: "اگر بخواهید حاضرم اقرار کنم که عیسی را نیز من کشته ام."

به طور کلی سازمان تفتیش عقیده در کلیسای کاتولیک رومی، چنانکه اشاره شد، برای برافکندن فساد عقیده و بدعت در دین مسیح تاسیس گردید. علاوه بر این، سازمانهای چندی به این عنوان تشکیل گردید که نباید آنها را با هم اشتباه کرد.