خشونت در کلیسای مسیح-3

دادگاه تفتیش عقاید(2)

1- تفتیش افکار قرون وسطایی در حدود 1233، هنگامی که پاپ عده ای از "دومینیکیان" را مامور تحقیق در آداب سری مذهب "آلبیگائیان" در جنوب فرانسه کرد، آغاز شد. دامنه عمل آن در ایتالیا، آلمان و ایالات پاپی توسعه یافت. و این سازمان در ایالات پاپی تا قرن نوزدهم دوام داشت.

سالها جنوب فرانسه به آتش و خون کشیده شد، لیکن باز بدعت از آنجا برنیفتاد. در حقیقت چون پاپ گرگوار نهم چنین دانست که اساقفه در قلع ماده فساد دین و بدعت چنانکه باید غیرت به خرج نمی دهند، مامورین مخصوص فرستاد تا حقیقت حال کسانی را که مظنون به پیروی بدعت اند، کشف کند. مامورین مزبور معمولا از فرقه "سن دمینک" بودند و با اینکه اختیار تام به آنها داده نشده بود، هرچه می خواستند می کردند و همه کس را به مجرد سوظن توقیف می کردند. محاکمات که در بدو امر علنی بود مخفی شد؛ متهم با متهم کننده مواجه نمی گردید و حتی نام او را نمی دانست و وکیل مدافع هم نداشت و اگر انکار می کرد به شکنجه از او اقرار می گرفتند.

هرگاه متهم به میل یا به زور به ارتداد خود مقر می آمد و توبه می کرد، به عقوبی محکوم می شد که بیشتر حبس بود و همچنین اموالش مصادره می شد. اما اگر زیر بار توبه نمی رفت یا اینکه سابقا از ارتداد توبه کرده و توبه خود را شکسته بود، کیفرش آن بود که زنده طعمه آتش شود و این عقوبت را به دست حکام عرف یعنی مامورین شاه و سرکردگان می چشید. در عهد "سن لویی" یکی از کسانی که در "شامپانی" مامور تفتیش عقاید بود، امر کرد که یک بار 183 نفر مرتد را زنده سوزاندند.

دیوان تفتیش عقاید مدتی متمادی در جنوب فرانسه در کار بود تا ریشه ارتداد را برافکند و در ایتالیا نیز مدتها دوام داشت، لیکن در آلمان هرچند یک بار ایجاد می شد و باز موقوف می گردید. از میان روحانیون، جمعی با تفتیش عقاید سخت مخالف بودند، مخصوصا اعضای فرقه "سن فرانسوا"؛ چنانکه یکی از آنها نوشته است: "اگر پطروس و پولس نیز به این دیوان احضار می شدند، برائت نامه حاصل نمی کردند."

 

هیئتی که در آغاز قرن چهاردهم از طرف پاپ "کلمان پنجم" برای رسیدگی معین شد ستمگری و مظالم نامحدود دیوان تفتیش عقاید را آشکار ساخت و معلوم شد که بعضی از متهمین هشت سال بود که در زندان مانده و ابدا تحقیقی از آنها به عمل نیامده بود و گروهی دیگر به اطاقهای بدبو دچار و به عقاب زندانیان گرفتار شده بودند. اما تفتیش عقاید به حدی قدرت یافته و چنان چشم ترسی گرفته بود که پاپ نیز نتوانست قدمی در راه اصلاح آن بردارد و به هیمن مناسبت دنباله کار خود را رها نکرد و باز بسیاری از بیگناهان را به ورطه هلاک فرستاد.