خشونت در کلیسای مسیح-5
زوال تفتیش عقاید در اروپا
زوال این دستگاه در اروپا، به صورت ناگهانی پایان نیافت و حدود یک قرن زمان برد .
چشمگیرترین دستگاه عقاید، در فرانسه ی سال 1789 به اجرا در آمد که مقارن با اندیشه های آزادی خواهانه ی ملت فرانسه بود . در پی پیروزی انقلاب فرانسه، دستگاه تفتیش عقاید مورد حمله ی مردم قرار می گرفت و یکی پس از دیگری نابود می شد . سربازان فرانسوی در زمان ناپلئون وقتی که به اسپانیا رسیدند، همین کار را با دستگاه تفتیش عقاید آن کشور انجام دادند . اما وقتی که سپاه ناپلئون پس از چند سال در نوریدیده شد و قدرت های قدیمی در اسپانیا به کار خود بازگشتند، سیستم تفتیش عقاید نیز به جای خود بازگشت .در ایتالیا نیز وقایع شبیه اسپانیا اتفاق افتاد، اما شکل انجام آنها صورت محدود تری داشت .
پرتغال هم تا نیمه قرن نوزدهم به کار تفتیش عقاید و آنچه نابودی بدعت گزاران می نامید ادامه داد .
در رم که پایگاه دستگاه پاپ بود با تفتیش عقاید گره خرده بود و تا اواسط قرون نوزده تفتیش عقاید انجام می شد .اوضاع در آمریکای لاتین هم تا جدایی از اسپانیا در اوایل قرن نوزده صورت خوبی نداشت که این جدایی باعث نابودی این دستگاه در آن مناطق شد
اکنون با گذشت سال ها از قرون وسطی مدعیان نکوهش تفتیش عقاید قرون وسطی خود دست به این اقدام میزنند و بی پرده در رابطه با نظر و رای یک شخص دیگر صحبت میکنند و آن رای و عقیده را به نام خود میخوانند.
این درحالی است که اصل 23 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می گوید: «تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی توان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و مؤاخذه قرار دارد.»
